NEMRUT DAĞI TARİHÇESİ

Nemrut dağı zirvesinde kommagene kralı I.Antiochus tarafından kendisi için yapmış olduğu bu görkemli mezar ve kutsal alan denizden 2256 M Yükseklikte olup Dünyada eşine rastlanmayan bu abide M.Ö. 62 yılında inşa edilmiştir. Bu kutsal alan 3 terasta oluşmaktadır doğu ve batı terasındaki devasa tanrı heykelleri yapıldığında arta kalan insan yumruğu

hacmindeki taş parçacıkları ile mezar odasının üstüne 30 ton m3  kırma taşlar yığılarak 75 mt. yükseklikte bir suni  tepe (tümülüs) yapılmıştır. Zaman aşımı ile bu hüyük 50 mt.’ye düşmüştür. Tümülüsün 3 tarafını kaplayan teraslar her biri kendi eksenleri üzerinde yapılıp her birinin oturtması dağın biçimine göre tasarlanmıştır. Yuntma uyma yapıldığından yatakları düz terasları elde etmek için küçük taş parçacıkları ile doldurulmuştur. Doğu ve batı terasları birbirine benzer, her biri bir dizi devasa tanrı heykeli üç dizi alçak kabartma, ortasında bir avlu oluşmaktadır.                            

Doğu  terasından bir dizi tanrı heykelleri üç dizi alçak kabartma ve bir bağış sunağı ortasında bir avlu bulunmaktadır. Tanrı heykelleri tahtlarına oturmuş bir şekilde genel bir kaide üzerinde aynı sırada bir aslan bir kartal’la başlar ve aynı şekilde son bulan beş tanrı heykeli yer almaktadır. Bu tanrı heykelleri ortalama 27 taş blokta yapılıp her bir taş bloku 9 ton ağırlığında olup her bir heykel’ in yüksekliği  9 ila 10 mt. arasındadır. Tanrı heykelleri kafa-ları hariç, bedenleri orijinal yerlerinde durmaktadırlar. Kafaları ise  gövdelerden ayrılmış avluya dağılmışlardır. Kommagene başlığı hariç diğerleri tiare olarak bilinen farklı çeşitlerde iran başlığı (kasketi) giymektedirler. Gövdelerine bakıldığında kolları dirsekten eğilmiş ellerinde mısır başakları bulunur. Soldaki ilk heykel kral I. Antiochus 2. heykelKommageneyi temsilen Fortuna-tyce 3.heykel Zeus-Uraumas-Des  4. heykel Apollon -Mithras-Helios  5. ve son heykel Herakles-Argenes-Ares’i  temsil etmektedirler. Siyah kabartmalara gelince kral I. Antiochus’un ana ve baba tarafındaki atalarını temsilen yapıldığı bilinmektedir.

 

Batı terasında bir dizi devasa tanrı heykeli üç dizi siyah kumtaşından yapılmış kabartma ve ortasında bir avlu yer almaktadır. Tanrı heykelleri doğu terası gibi bir aslan ve bir kartal’la başlar ve aynı düzende son bulan beş tanrı heykeli aynı sırada yer alan Tokalaşma sahneleri burçlar kuşağı aslanla oluşan alçak siyah kabartmalar yer almaktadırlar. Tanrı heykelleri bir zamanlar tahtlarına oturmuş bir vaziyette iken zaman aşımı ile tahtları ile birlikte yıkılmış, avluya dağılmışlardır. Soldaki ilk heykel Kommagene’nin efsanevi tanrısı Kral I. Antiochus 2. heykel Kommagene krallığının Tanrıçası Kommageneyi temsilen Fortuna-tyce  3. heykel Tanrıların Tanrısı Zeus-Orumasdes  4. heykel Apollo-Mithras  5. ve son heykel Savaş ve güç tanrısı Herakles-Argenes-Ares’i  temsil eder. Bunlarla aynı hizadaki tokalaşma sahneleri ise I. Antiochus ile Kommagene  2. kabartma I.Antiochus ile Zeus  3. kabartma I. Antiochus ile Apollo  4. kabartma I.Antiochus ile Herakles son kabartma ise borçlar kuşağı Aslan ve diğer alçak kabartmalar ise I. Antiochus’un baba ve ana tarafındaki atalarını temsilen yapılmıştır.

KRAL 1. ANTİOCHUS                              

Batı terasta ilk sırada yer alan bu devasa heykel kommagene Krallığının efsanevi tanrısı, kral Mithradates Kallanikos ve Kraliçe Laodika’nın oğlu Kral I. Antiochus. Bu heykel 28 taş bloktan yapılmış herbir taş blokun ağırlığı 7 ila 9 ton olan bu devasa heykel 9 metre yüksekliktedür. O genç sakalsız biri olarak yüz siması çok genç dudakları Sanki konuşacakmış gibi bir ifade içinde kafasındaki  kral tacı ise çeşitli motiflerle süslenmiş tacın üst tarafında bir aslan figürü yer almaktadır. Kommagenenin bütün kitabelerinde kendisine büyük kral diye hitap edilmiş ve kendisi görünen Tanrı ünvanını almıştır. Ölümsüzlüğü ve tanrılaşmayı  hedef alan I. Antiochus zamana yenik düşerek geriye büyük bir miras bırakır. Ülkesinin her tarafına askeri üst ve kült sitelerini kuran I. Antiochus ülkesini yıllarca barış içinde idare eden  yegane bir kral.

 

KOMMAGENE – FORTUNA – TYCEE

Batı terasta 2. sırada yer alan bu devasa heykel Kommagene krallığının tanrıçası Kommagenenin kişileştirilmesini temsilen  fortuna-tycee’ ye ait olup bir kadını bir şehri bir toprak parçasını temsil etme pratiğine sahiptir. Şehri ve toprak parçasını kişileştirmek tycee’nin Fortuna Tanrıçasına benzeyen bu ismin helanistik çağda sıkça Kullanıldığı o devirden yani helanistik dünyasında ödünç   kaldığı bilinmektedir. Kommagene heykeli 27 taş bloktan yapıldığı ve her bir taş blok 7 ila 9  ton ağırlığında olup 9 metre yüksekliğe sahip bu devasa heykel yüzü çok genç dudakları sanki konuşacak bir ifade içinde tacında bereketi bolluğu simgeleyen motifler yer almaktadır. Tacın ön kısmında bir demet buğday başakları üzüm, Nar, Ceviz ve Kiraz gibi meyveler görülür. Bu motifler üretkenliği ve bolluğu simgelemektedir

 

ZEUS – ORUMASDES

Batı terasta üçüncü sırada, merkez heykel  konumunda yer alan Zeus-Orumasdes tanrı heykellerin arasında en uzun olanıdır. Bu heykel 31 taş bloktan oluşur, her bir taş blokun ağırlığı  9 ton ağırlığında olup 10 metre yüksekliktedir. Bu devasa heykel  tahtı ile birlikte yıkılıp avluya dağılmıştır. Onun yüzü çok genç kalın sakalları ve bıyıkları vardır. Süslü bir taca sahip olan zeus-orumasdes  heykelinin üzerindeki yumuşak pelerini göğsünde kıvrımlar oluşturur sırtına atılmış bir süs iğnesi ile sol omuzunda tutar. Elindeki gök gürültüleri gibi beklemedik şaşkınlıklar yaratan olaylar görülmektedir. Bu beklenmedik olaylar onun tanrılar tanrısı olduğunun